Tonsil olarak da adlandırılan bademcikler, dilin arka kısmında boğazın her iki yanında bulunan önemli görevleri olan organlarımızdır. Vücuda giren zararlı mikropları yakalayarak, vücudun mikroplarla savaşmasına yardımcı olan hücreleri üretirler. Bu hücreler ya direk kendileri mikropları öldürmekte ya da mikropların öldürülmesini sağlayan bazı maddeleri üretmektedirler. Vücuda giren bazı mikroplar, tonsillerin bu etkisine rağmen yok edilemez ve tonsillerde çoğalarak tonsillerin iltihaplanmasına neden olurlar. Tonsillerde büyümeye, kızarmaya, bazen tonsiller üzerinde iltihap birikmesine neden olurlar. Bu duruma bademcik iltihabı (tonsilit) adı verilir. Bademcik iltihabı çocuklarda en sık görülen hastalıklardandır, en sık 5-15 yaşlarında ve kış-ilkbahar döneminde görülür. Akut tonsillite neden olan mikroplar, tükürük, burun ve boğaz sıvıları gibi vücut sıvılarıyla, yakın temasla, solunum yolundan hava yoluyla çıkan damlacıklar yoluyla insandan insana bulaşabilmektedir.

Akut tonsillitin belirtileri nelerdir?
Hastalığın şiddeti etken olan mikrobun gücüne ve kişinin vücut direncine bağlı olarak değişebilmektedir. Bademcik iltihabında aşağıdaki belirtilerin hepsi veya birkaçı bulunabilir;

• Ateş (39-40 dereceyi bulabilir), üşüme, titreme
• Bademcikler şiş, kırmızı olması,
• Kulak ağrısı
• Boğaz ağrısı
• Yutkunmada zorlanma, ağrı veya rahatsızlık hissi,
• Halsizlik, kırgınlık, vücutta yaygın ağrı, eklem ağrıları
• Boyundaki lenf bezlerinde şişme, hassasiyet, ağrı
• Baş ağrısı  
• İştahsızlık
• Kötü ağız kokusu
• Ses değişiklikleri

Çocuklarda bunlarla birlikte ayrıca:

• Mide bulantısı
• Kusma
• Karın ağrısı da eşlik edebilir.

Akut tonsillitin tedavisi nasıl yapılır?
Akut tonsillit tedavisinde amaç enfeksiyonun yok edilmesi, belirtilerin ortadan kaldırılması ve ortaya çıkabilecek komplikasyonların engellenmesidir. Yeterli sıvı alımı ve uygun ağız bakımı önemlidir. Antiseptik gargaralarla gargara yapmak ağız bakımı için yeterlidir. Bunun yanında yatak istirahati, yeterli sıvı alımı, ağrı kesici, ateş düşürücü ve bakteriyel enfeksiyon düşünülenlerde antibiyotik verilir. Bakteriyel enfeksiyonda antibiyotik verilmeyenlerde genellikle hastalık 7-8 günde kendini sınırlar. Ancak antibiyotik vermek belirgin bir şekilde baş ağrısı, ateş ve boyundaki lenf bezi şişkinliklerini azaltır. Ayrıca olası bir akut romatizmal ateş (Romatizmal Kalp İltihabı)  veya akut glomerülonefrit (böbrek iltihabı) gibi komplikasyonlar önlenmiş olur. Antibiyotik tedavisi doktora başvurulup doktor tarafından gerekli görüldüğünde uygulanmalıdır. Halk arasında yaygın olarak kullanılan antibiyotik tedavisi uygun olmayan kişilere verildiğinde ishal, karın ağrısı, halsizlik gibi olumsuz etkilere neden olabilmektedir. Ayrıca, antibiyotiklerin az dozda veya kısa süreli kullanımı, bakterileri tam öldürmeyip şu an var olan antibiyotiklere de direnç geliştirebilmelerine bilinmeden yol açmaktadırlar. O zaman bakteri güçlenme süresini geçirip, daha güçlü bir şekilde yeniden saldırıya geçerek; şiddetli, zor tedavi edilebilen ve antibiyotiklere cevap vermeyebilen enfeksiyonlara neden olabilmektedir. Ayrıca hastaların tekrar tekrar boğaz enfeksiyonu geçirmelerine neden olabilmektedir. İlaçlar enfeksiyon belirtilerinin kısa sürede düzelmesinde oldukça faydalıdır, iltihap ortadan kaldırılsa da bazen bademciğin büyüklüğü ortadan kalkmayabilir. Sık akut tonsillit geçirilmesi (yılda en az 4-5 defa akut tonsillit atağı), enfeksiyonun kronikleşip bademciklerde kalıcı hale gelmesi, bademciklerin çok büyüyerek yemek yemeyi zorlaştırıp solunum yolunu tıkayıcı hale gelmesi, bademcik çevresi apse gelişmesi durumlarında hastaların KBB uzmanınca değerlendirilip bademciklerinin ameliyatla çıkarılması (tonsillektomi) gerekmektedir.

Hangi Durumlarda KBB doktoruna Başvurulmalı?
Akut tonsillit çoğunlukla kendi kendini sınırlayan ve 7-8 gün içinde kendiliğinden düzelebilen bir hastalıktır. Ateş 48 saatten uzun sürüyorsa, hastalık gittikçe kötüye gidiyorsa, klinik tabloya farklı şikayetler ekleniyorsa, yeme içme sırasında zorluk çekiliyorsa, soluk alıp vermede zorluk varsa bir KBB Uzmanına görünmelidir.